1-سرم نمکی :که شامل سرمهای زیر می باشد

الف ) نرمال سالین یا نمکی ساده (N.S ) : 09/0% صورتی رنگ، 45/0% یاسی رنگ هاف سالین –

سدیم کلراید

2 - رینگر زرد رنگ

3 - رینگر لاکتات

4 - سرم قندی یا دکستروز : شامل انواع 5%آبی رنگ -10% قهوه ای رنگ- 20% -50% می باشد

5 - سرم قندی – نمکی : این سرم به دو نوع زیر تقسیم می شود

الف ) 3/2 – 3/1 که شامل 3/1 نمک و 3/2 قند می باشد ( دکستروز 33،3 % و سدیم کلراید9%) قرمز

رنگ

ب )دکستروز سالین که نوع غلیظ تر سرمهای قندی – نمکی می باشد ( دکستروز 5% - سدیم کلراید

9%) سبز رنگ

6 - محلولهای جایگزین پلاسما : که به انواع زیر تقسیم می شود

الف ) دکستران ب ) دکستران 70 ج ) هماکسل د ) مانیتول

انواعسرم

کاربرد سرمها :

1 – سرم نمکی : این سرم به دو شکل قابل تزریق و غیر قابل تزریق تقسیم می شود

الف ) قابل تزریق :

# جبران کمبود مایعات بدن مانند اسهال – استفراغ – خونریزی ها

# بالا بردن فشار خون در افرادی که سابقه فشار خون ندارند و بنا به دلیلی مثل گرسنگی یا شنیدن

خبری ناگوار دچار افت فشار خون شده اند

# انما یا تنقیه ( تخلیه محتویات داخل روده بیمار قبل از اعمال جراحی )

# شستشوی زخم ها در زمان تعویض پانسمان

ب ) غیر قابل تزریق : شستن ماشین دیالیز _ شستن ماشین ساکشن

2 – سرم رینگر : رینگر همان سرم نمکی است که به آن یکسری املاح اضافه شده است املاح موجود در

این سرم : سدیم ، کلر، پتاسیم و کلسیم می باشد

در جبران کاهش مایعات – درمان کاهش پتاسیم بدن مثل زمانی که فرد داروی ادرار آور مثل لازیکس را

طولانی مدت مصرف می کند نیز کاربرد دارد

3 سرم رینگر لاکتات : از نظر شیمیایی مانند پلاسمای خون می ماند . وقتی بدن با کاهش مایعات

مواجه می شود این سرم بر تمامی سرمها ارجحیت دارد در سوختگی ها ، جراحی های بزرگ کاربرد

دارد

4 – سرم قندی 5% :

الف) تامین انرژی بیماران ناشتا ب) کمک به تسکین درد پس از اعمال جرا حی

ج) کمک به کاهش تب د) ایجاد ادرار و کمک به دفع سموم بویژه در مسمومین

5 – سرم قندی 10% :

الف) کمک به کاهش تب های بسیار بالا

ب) درمان افت قند خون شدید

ج) ایجاد ادرار و کمک به دفع سموم

د)کمک به ایجاد ادرار بخصوص در بیماران کلیوی

هـ ) کمک به ترمیم زخم مثل سوختگی ها

6 – سرم قندی- نمکی : جبران کمبود مایعات ، املاح و انرژی بدن

7- سرم هماکسل : از استخوان گاو نر در ساخت آن استفاده می گردد باید در یخچال نگهداری شود در

درمان شوکهای ناشی از سوختگی ، خونریزی ، اسهال و استفراغ های شدید مورد مصرف می باشد

8- سرم مانیتول : در افرادی که به دلایلی مثل فشار خون ، سوختگی، بیماری قلبی ، اختلالات کلیوی

دچار عدم تعادل مایعات بدن شده اند کار برد دارد.

سرم مانیتول

مانیتول جزو دیورتیک ها می باشد . مانیتول از نظر ترکیبات دارای 6 کربن در زنجیره خود می باشد که از ترکیب قند مانوز با الکل اشباع گردیده و فاقد ارزش غذایی می باشد. به همین جهت پس از انفوزیون ? 90% آن بدون تغییر از ادرار دفع شده و 10% بقیه وارد سلول شده و متابولیزه می گردد . محلول مانیتول پس از تزریق به علت داشتن اسمولاریته بالا بر اساس قانون اسمز مقداری از آب داخل سلول را به خارج سلول انتقال می دهد تا غلظت اسمزی در دو طرف داخل و خارج سلول یکنواخت گردد. بعد از این فرایند بر دیورز بیماران افزوده میشود و شروع اثر آن یک تا 2 ساعت پس از تزریق است . فشار مایع مغزی نخاعی و همچنین فشار داخل چشم 15 دقیقه پس از شروع انفوزیون کاهش می یابد.

موارد مصرف :

محاسبه وتنظیم تعداد قطرات

تعداد قطرات در دقیقه=

حجم سرم یا میکرودراپ*مقدار داروی دستور داده شده*عامل قطره/مقدار داروی موجود

نکته:مقدارداروی دستور داده شده با مقدار موجود باید هم واحد باشند یعنی هر دو بر حسب mgیا میکرو گرم باشند.

مثال1 : مقدار10mic gr /kg/min دوپامین برای یک بیمار70کیلوگرمی تجویز شده است و یک آمپول 200mgدوپامین را در یک میکرودراپ با حجم 100ccحل کرده ایم . تعداد قطرات در دقیقه را محاسبه کنید؟

18=2/36=1000*mg200/60*(100cc*(10mic gr*70= تعداد قطرات در دقیقه

مثال 2:برای بیماری مقدار 5mic grTNGتجویز شده است و یک آمپول 5mgTNG  را درمیکرودراپی با حجم 100cc رقیق کرده ایم. سرعت انفوزیون چند قطره در دقیقه تنظیم شود؟

6=5/30=1000*5mg / 60*(5mic gr)*100cc= تعداد قطرات در دقیقه

یک راه حل ساده :

هرگاه مقدار مشخصی از یک  دارو را در میکرو دراپی با حجم 100ccرقیق کنیم هر 6 قطره از محلول حاضرحاوی همان مقدا دارو ولی با واحد کوچکتر خواهد بود یعنی اگر1mgاز دارویی در100cc  رقیق شود هر 6 قطره از محلول حاضرحاوی 1mic gr دارو خواهد بود.

مثال : اگر آمپول 10mg TNGدرمیکرودراپی با حجم 100ccرقیق شود و دستور پزشک

   5mic gr/min  باشد سرعت انفوزیون را محاسبه کنید؟

پاسخ : هر 6قطره حاوی 10 میکرو گرم میباشد و دستور پزشک 5mic gr/min است بنابراین باید انفوزیون با سرعت 3 قطره در دقیقه تنظیم شود.

  تعداد قطرات هنگامی که دستور دارویی بر حسب واحد در ساعت باشد :

ابتدا به کمک فرمول زیر حجم تعداد واحد دستور داده شده را بر حسب سی سی بدست آورده در عامل قطره ضرب میکنیم وبر 60 (چون هر ساعت 60 دقیقه است) تقسیم میکنیم تا تعداد قطرات در یک دقیقه به دست آید:

فرمول :

حجم دستور داده شده بر حسب سی سی= حجم دستور داده شده بر حسب واحد ضرب  در  حجم میکرودراپ بر حسب سی سی  تقسیم بر کل داروی رقیق شده  بر حسب واحد

مثال : دستور دارویی 1000واحد هپارین در ساعت برای بیماری تجویز شده است . اگر10000واحد هپارین را با  میکرودراپی با حجم 100ccرقیق کنیم سرعت انفوزیون چند قطره در دقیقه تنظیم شود؟

10cc=10000 u /100cc*1000 u = حجم دستور داده شده برحسب سی سی

10 drop=6010cc*= تعداد قطرات در دقیقه

یک سوال !!؟

برای بیماری 75 ساله که حدود 10 سال سابقه بیماری قلبی ریوی دارد دوپامین با دوز2mic gr تجویز شده است. علت چیست؟

پاسخ: در بررسی انجام شده مشخص شده حجم ادرار بیمار نسبت به حجم مایعات دریافتی (POوIV) بسیار کمتر از حد انتظار است واحتمال میرود که بیمار در معرض نارسایی کلیه قرار داشته باشد بنابراین دوپامین با دوز کم دریافت میکند تا با اتساع عروق کلیه باعث تسهیل خونرسانی بهتر به کلیه شود و نیز دیورز را بهبود بخشد.

توضیح: همانطور که میدانید دوپامین با دوزهای مختلف از طریق رسپتورهای مختلف اثرات متفاوتی را نشان میدهد که عبارت است از:

1- دوز کم (2-5mic gr/min) :  با این دوز گیرندههای دوپامینی تحریک وباعث اتساع شریانهای احشاء بخصوص کلیه میشود که برای بهبود خونرسانی به کلیه وپیشگیری از نارسایی کلیه و همچنین بهبود دیورز از این دوز استفاده میشود.

مثلا در وضعیت شوک که عروق منقبض هستند وخون به کلیه نمیرسد برای بهبود خونرسانی وپیشگیری از نارسایی کلیه ازدوز کم دوپامین استفاده میشود.

2-  دوز متوسط (5-10mic gr/min) : با این دوز گیرندههای بتا2 تحریک وباعث افزایش قدرت انقباضی قلب وافزایش برون ده قلب میشود.

3- دوز بالا (10-20mic gr/min):با این دوز گیرندههای آلفا تحریک و با انقباض عروق باعث افزایش فشار خون میشوند.